سالبوتامول (آلبوترول) دارویی است که برای آرام کردن و باز کردن راه های هوایی استفاده می شود. این دارو برای تسکین خس خس سینه، سرفه، تنگی قفسه سینه و تنگی نفس در افراد مبتلا به آسم و بیماری انسداد مزمن ریه (COPD) از جمله برونشیت مزمن و آمفیزم استفاده می شود.
سالبوتامول یک داروی گشادکننده برونش و تسکین دهنده سریع اثر است. این دارو متعلق به دسته ای از داروها است که به عنوان آگونیست بتا-2 آدرنرژیک کوتاه اثر شناخته می شوند. سالبوتامول با تحریک گیرنده های آدرنرژیک بتا-2 در عضلات برونش، که عضلات صاف دو لوله بزرگ (نایژه ها) هستند که هوا را از نای به ریه های شما می برند، عمل می کند. این امر باعث شل شدن و گشاد شدن برونش ها می شود و راه هوایی شما را برای مدت کوتاهی در حدود 4 تا 6 ساعت باز می کند و تنفس را برای شما آسان تر می کند. همچنین می تواند بر روی گیرنده های آدرنرژیک بتا-2 در رحم شما اثر بگذارد.
فرمولاسیون های مارک دار و ژنریک سالبوتامول در سراسر جهان در دسترس هستند. در بسیاری از کشورها این دارو با نام عمومی سالبوتامول شناخته می شود
• استنشاق آئروسل سالبوتامول معمولاً به روش زیر استفاده می شود:
o معمولاً 1 تا 2 پاف در صورت نیاز برای تسکین علائم مصرف می شود
o ممکن است 1 تا 2 پفک حدود 15 دقیقه قبل از ورزش یا قرار گرفتن در معرض یک ماده محرک برای جلوگیری از علائم مصرف شود.
o بیش از 2 پاف در هر 4 ساعت حداکثر تا 4 بار (تا 8 پاف) در 24 ساعت استفاده نشود.
o اگر دستگاه استنشاقی شما علائم شما را حداقل به مدت 3 ساعت کاهش نداد، با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید
o در صورت نیاز میتوان از استنشاقهای سالبوتامول آئروسل با دستگاه اسپیسر استفاده کرد
o طبق دستورالعمل استنشاق خود را به طور مرتب بشویید و خشک کنید
• استنشاق پودر خشک سالبوتامول (accuhaler) معمولاً به روش زیر استفاده می شود:
o 1 استنشاق تا 4 بار در روز معمولاً در صورت نیاز برای تسکین علائم مصرف می شود
o ممکن است 1 استنشاق 10 تا 15 دقیقه قبل از ورزش یا قرار گرفتن در معرض یک ماده محرک برای جلوگیری از علائم انجام شود.
o بیش از 1 دوز تا 4 بار در 24 ساعت مصرف نکنید
o قسمت دهانی استنشاق پودر خشک را با دستمال خشک پاک کنید تا تمیز شود
• شربت خوراکی سالبوتامول معمولاً به روش زیر استفاده می شود:
o قبل از استفاده بطری را تکان دهید
o از سرنگ خوراکی یا دستگاه اندازه گیری همراه با دارو برای اندازه گیری دوز تجویز شده استفاده کنید.
o را می توان با غذا یا بدون غذا بلعید
o معمولاً 3 تا 4 بار در روز مصرف می شود
حلول تنفسی سالبوتامول 5 mg/ml – برای استفاده با نبولایزر:
o محلول تنفسی سالبوتامول فقط باید با نبولایزر استفاده شود. یک نبولایزر یک غبار ریز تولید می کند که از طریق یک ماسک صورت یا یک دهانی تنفس می کنید. مطمئن شوید که می دانید چگونه از آن به درستی استفاده کنید. اگر مشکلی دارید از پزشک، پرستار یا داروساز خود بپرسید.
o مراقب باشید که غبار نبولایزر وارد چشمان شما نشود.
o از نبولایزر خود در اتاقی با تهویه مناسب استفاده کنید زیرا مقداری از مه در هوا آزاد می شود و ممکن است توسط دیگران تنفس شود.
o برای استفاده از محلول نبولایزر سالبوتامول:
نبولایزر را برای پر کردن آماده کنید
مقدار تجویز شده محلول ماسک تنفسی را اندازه بگیرید و آن را در کاسه نبولایزر قرار دهید.
مقدار مناسب محلول نرمال سالین استریل را اضافه کنید (مطمئن شوید که پزشک مقدار مصرف را به شما گفته است)
قسمت بالایی را روی کاسه نبولایزر قرار دهید و آن را به آرامی تکان دهید تا محتویات مخلوط شوند.
نبولایزر را جمع آوری کنید و طبق دستور از آن استفاده کنید
پس از استفاده، محلول باقیمانده در کاسه نبولایزر را دور بریزید. نبولایزر خود را به روش توصیه شده تمیز کنید
• تزریق سالبوتامول معمولاً عبارتند از:
o توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی اداره می شود
o از طریق تزریق به لایه چربی درست زیر پوست (زیر جلدی)، به داخل عضله (داخل عضلانی) یا به آرامی در ورید (داخل وریدی) تزریق می شود.
o طول درمان و تعداد دوزهایی که دریافت می کنید به علائم شما و شرایطی که تحت درمان قرار می گیرید بستگی دارد، به عنوان مثال اینکه آیا برای برونکواسپاسم شدید، وضعیت آسم یا زایمان زودرس تحت درمان هستید یا خیر. ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما دوز و برنامه صحیح را برای شما تعیین می کند.
علائم مصرف بیش از حد ممکن است شامل خشکی دهان، لرزش یا احساس لرزش، درد قفسه سینه، ضربان قلب سریع یا نامنظم، حالت تهوع، احساس بیماری عمومی، تشنج (تشنج)، احساس سبکی سر یا غش باشد.
اطلاعات دوز
دوز توصیه شده سالبوتامول به سن بیمار، شرایط تحت درمان و فرمول مورد استفاده بستگی دارد.
یک راهنمای کلی برای دوز توصیه شده در زیر ارائه شده است.
علائم آسم و اسپاسم برونش
• سالبوتامول استنشاقی 100 میکروگرم (mcg) در هر دوز:
o بزرگسالان: 1 تا 2 پاف هر 4 ساعت تا 4 بار (8 پاف) در 24 ساعت برای تسکین علائم. برای جلوگیری از علائم ناشی از ورزش یا سایر محرک ها، دوز توصیه شده 2 پاف 15 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض است.
o کودکان: 1 پاف (در صورت نیاز به 2 پفک افزایش می یابد) هر 4 ساعت تا 4 بار (8 پاف) در 24 ساعت برای تسکین علائم. برای جلوگیری از علائم ناشی از ورزش یا سایر محرک ها، دوز توصیه شده 1 پف (در صورت نیاز به 2 پفک افزایش می یابد) 15 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض است.
• پودر خشک سالبوتامول 200 میکروگرم در هر دوز:
o بزرگسالان، نوجوانان 12 سال به بالا و کودکان 4 تا 11 سال: 1 استنشاق تا 4 بار در روز برای تسکین علائم. برای جلوگیری از علائم ناشی از ورزش یا سایر محرک ها، دوز توصیه شده 1 استنشاق 10 تا 15 دقیقه قبل از قرار گرفتن در معرض است.
• شربت خوراکی سالبوتامول 2 میلی گرم/5 میلی لیتر:
o بزرگسالان (بالای 18 سال): دوز معمول 5 میلی لیتر تا 20 میلی لیتر، حداکثر 4 بار در روز است.
o کودکان بالای 12 سال: دوز معمول 5 تا 10 میلی لیتر، 3 یا 4 بار در روز است.
o کودکان بین 6 تا 12 سال: دوز معمول 5 میلی لیتر، 3 یا 4 بار در روز است.
o کودکان بین 2 تا 6 سال: دوز معمول 2.5 تا 5 میلی لیتر، 3 یا 4 بار در روز است.
o افراد مسن (بالای 65 سال): دوز معمول 5 میلی لیتر حداکثر 3 بار در روز است.
• قرص سالبوتامول 2 و 4 میلی گرم:
o بزرگسالان: دوز توصیه شده 4 میلی گرم 3 یا 4 بار در روز است. پزشک ممکن است این مقدار را به تدریج تا حداکثر 8 میلی گرم سه یا چهار بار در روز افزایش دهد. برخی از بیماران ممکن است با 2 میلی گرم سه یا چهار بار در روز با موفقیت درمان شوند.
o کودکان بالای 12 سال: دوز توصیه شده 2 تا 4 میلی گرم 3 یا 4 بار در روز است.
o کودکان بین 6 تا 12 سال: دوز توصیه شده 2 میلی گرم 3 یا 4 بار در روز است.
o کودکان بین 2 تا 6 سال: دوز توصیه شده 1 تا 2 میلی گرم 3 یا 4 بار در روز است.
o افراد مسن یا بیمارانی که به این محصول یا سایر داروهای مشابه حساس هستند: دوز توصیه شده در ابتدا 2 میلی گرم 3 یا 4 بار در روز است.
• محلول تنفسی سالبوتامول 5 mg/ml – برای استفاده با نبولایزر:
o درمان متناوب – بزرگسالان و نوجوانان 12 سال و بالاتر: دوز معمول 0.5 میلی لیتر تا 1 میلی لیتر محلول تنفسی (2.5 تا 5 میلی گرم سالبوتامول) است. برخی از بیماران ممکن است تا 2 میلی لیتر (10 میلی گرم سالبوتامول) نیاز داشته باشند.
o درمان متناوب – کودکان 18 ماهه تا 12 ساله: دوز معمول 0.5 میلی لیتر تا 1 میلی لیتر (2.5 تا 5 میلی گرم سالبوتامول) محلول تنفسی Ventolin است.
o درمان متناوب ممکن است تا 4 بار در روز داده شود.
درمان مداوم: دوز معمول 1 تا 2 میلی گرم سالبوتامول در ساعت است. این دوز را می توان با رقیق کردن 1 یا 2 میلی لیتر محلول تنفسی به 100 میلی لیتر با محلول نرمال سالین استریل برای تولید محلولی حاوی 50 یا 100 میکروگرم در میلی لیتر سالبوتامول و استنشاق مه از یک نبولایزر مناسب به دست آورد.
برونکواسپاسم شدید و وضعیت آسم
• تزریق سالبوتامول 500 میکروگرم در میلی لیتر:
o بزرگسالان: دوز توصیه شده برای تزریق زیر جلدی یا عضلانی 500 میکروگرم (8 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) است و در صورت نیاز هر 4 ساعت تکرار می شود.
• محلول انفوزیون سالبوتامول 5mg/5ml:
o بزرگسالان: دوز توصیه شده 250 میکروگرم (4 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) به آرامی تزریق می شود. در صورت لزوم دوز ممکن است تکرار شود. 250 میکروگرم در 5 میلی لیتر (50 میکروگرم در میلی لیتر) یک آماده سازی مناسب رقیق برای تزریق داخل وریدی آهسته است.
در وضعیت آسم، نرخ انفوزیون 3 تا 20 میکروگرم در دقیقه به طور کلی کافی است، اما در بیماران مبتلا به نارسایی تنفسی، دوز بالاتر با موفقیت استفاده شده است. دوز شروع 5 میکروگرم در دقیقه با تنظیم مناسب دوز با توجه به پاسخ بیمار توصیه می شود.
زایمان زودرس
• محلول انفوزیون سالبوتامول 5mg/5ml:
سرعت انفوزیون 10-45 میکروگرم در دقیقه عموماً برای کنترل انقباضات رحمی کافی است، اما ممکن است با توجه به شدت و فراوانی انقباضات، به سرعت انفوزیون بیشتر یا کمتر نیاز باشد.
برای اطلاعات بیشتر در مورد دوز سالبوتامول به جزئیات کامل تجویز مراجعه کنید.