رفلاکس، علایم و درمان

فهرست مطالب

علت رفلاکس معده در خواب چیست؟

علائم رفلاکس معده مثل سوزش سر دل معمولاً موقع خواب و دراز کشیدن تشدید می‌شوند. به‌ علاوه اینکه، اگر اسید معده تا گلو بالا بیاید باعث ایجاد حس خفگی شده و فرد با سرفه و درد شدید قفسه سینه از خواب می‌پرد. وقفه خواب شبانه یکی از عوارض ناخوشایند این معضل در خواب است که کیفیت خواب را پایین می‌آورد. برخی متخصصان معتقدند که رفلاکس معده روی مجاری تنفسی تأثیر می‌گذارد و احتمالاً فرد آپنه‌های انسدادی بیشتری را در طول شب تجربه می‌کند. از آن‌ طرف، بیدار شدن از خواب در طول شب به ‌خاطر آپنه خود باعث می‌شود که مری بیشتر مستعد ریفلاکس شود.

علائم رفلاکس معده چیست؟

اگر بدانید بیماری ریفلاکس معده چه علائم و نشانه‌هایی دارد، راحت‌تر می‌توان آن را درمان کرد. به‌طورکلی علائم این معضل شامل این موارد می‌شوند:

  • سوءهاضمه و اختلال در گوارش غذا
  • ترش کردن تا جایی که بیمار طعم تلخی یا ترشی در دهان و گلو می‌کند.
  • آخرین وعده غذایی از معده به دهان بر می‌گردد.
  • بوی بدن دهان
  • احساس سیری حتی اگر چند ساعت از آخرین وعده غذایی گذشته باشد.
  • سرفه خشک
  • گرفتگی صدا و تحریک تارهای صوتی
  • نفخ و آروغ

اگر بدانید بیماری ریفلاکس معده چه علائم و نشانه‌هایی دارد، راحت‌تر می‌توان آن را درمان کرد.

انواع رفلاکس معده کدامند؟

این معضل می‌تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد. نوع خفیف آن یا رفلاکس معده گرید ۱ که معمولاً بسیاری از افراد دچار آن می‌شوند، دست‌کم ۲ بار در هفته اتفاق می‌افتد. این بیماری انواع مختلفی دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:

۱. رفلاکس کلاسیک

در رفلاکس کلاسیک، محتویات معده به حلق نمی‌‌روند و صرفاً به مری برمی‌گردند. از علائم رفلاکس کلاسیک می‌توان به سوزش معده یا همان سوزش سر دل اشاره کرد.

۲. رفلاکس حنجره ای حلقی

رفلاکس حنجره‌ای-حلقی (LPR) که به رفلاکس پنهان یا رفلاکس خاموش شهرت دارد شبیه رفلاکس نوزادی است با این تفاوت که نوزاد توانایی خارج‌کردن محتویات معده از دهان را ندارد و دوباره آنها را فرو می‌برد. علت اینکه به آن رفلاکس خاموش گفته می‌شود هم این است که عمدتاً با سوزش سر دل همراه نیست، در نتیجه تشخیص آن دشوار است. از علائم رفلاکس خاموش می‌توان به گرفتگی صدا، سرفه، لارنژیت، احساس ترشح پشت حلق و مشکل بلع اشاره کرد.

وجود اسید همراه محتویات معده باعث ایجاد التهاب و سوزش می‌شود. اگر بزرگسالان مبتلا به رفلاکس حنجره – حلقی درمان نشوند، تارهای صوتی‌شان آسیب می‌بیند و در بلندمدت به ذات‌الریه، سرفه مزمن، لارنژیت، اختلال تنفسی و بوی بد دهان و پوسیدگی دندان ختم می‌شود. خطر ابتلا به سرطان حنجره در این افراد نیز بیشتر است. نوزادان مبتلا به رفلاکس خاموش هم اگر درمان مناسب دریافت نکنند دچار عفونت گوش و اختلال در عملکرد شیپور استاش، عفونت مزمن گوش میانی، زخم تارهای صوتی می‌شوند.

۳. لارنژین رفلاکس

افرادی که در طولانی‌مدت از این بیماری رنج می‌برند و اسید معده‌شان وارد حلق و گلو می‌شود دچار لارنژیت مزمن می‌شوند. در واقع این نوع از لارنژین رفلاکس از عوارض رفلاکس حلقی – حنجره‌ای است که اسید معده را به سمت حلق و حنجره برمی‌گرداند.

عوارض رفلاکس معده چیست؟

رفلاکس معده می‌تواند عوارض مختلفی داشته‌باشد که در ادامه مهمترین آنها را به‌صورت جداگانه بررسی کرده‌ایم:

۱. رفلاکس معده و سرفه

شاید کمی عجیب به ‌نظر برسد، اما واقعیت این است که گاهی سرفه‌های مزمن به ‌خاطر آلرژی یا سرماخوردگی نیستند، بلکه از عوارض رفلاکس است. وقتی اسید معده به داخل مری برمی‌گردد، بافت مری ملتهب و احساس سوزش معده و سرفه ایجاد می‌شود. نزدیک به ۲۵٪ مبتلایان این مشکل از سرفه مزمن رنج می‌برند. علت دیگر سرفه ناشی از چنین معضلی این است که اسید معده برگردانده شده، روی تارهای صوتی یا گلو می‌ماند و ریفلاکس حلق و حنجره ایجاد‌می‌کند.

۲. رفلاکس معده و گوش درد

اگر فکر می‌کنید که معده و گوش که فاصله زیادی با هم دارند و رفلاکس معده چه ربطی به گوش درد دارد، باید بگوییم که این بیماری روی غدد لنفاوی کوچک و لوزه سوم تأثیر می‌گذارد. با متورم‌شدن لوزه‌ سوم، مایعی در گوش و سینوس‌ها جمع می‌شود. نتیجه تجمع این مایع هم چیزی به ‌جز عفونت و درد گوش نخواهد‌بود. نوزادانی که از این مشکل رنج می‌برند به ‌نسبت سایر همسن و سالان بیشتر دچار درد گوش می‌شوند. علت درد گوش در نوزادان رفلاکسی هم تجمع مایع و افزایش فشار داخل گوش میانی است.

۳. رفلاکس معده و خشکی دهان

در کنار ناراحتی قلبی یا فشار خون که باعث خشکی دهان می‌شوند، خشکی دهان یکی از عوارض ترشح اسید معده ناشی از همین بیماری است که باعث برگرداندن محتویات معده به داخل حلق می‌شود.

۴. رفلاکس و تلخی دهان

رفلاکس معده یکی از علل اصلی تلخی دهان است. حالت تهوع و استفراغ، احساس تلخی اسید معده‌ای که برگردانده شده، سرفه و ترشح بیش‌از‌حد بزاق باعث ایجاد تلخی دهان در بیمارانی می‌شود که از این مشکل رنج می‌برند. برای درمان رفلاکس اسیدی از داروهای کاهنده اسید استفاده می‌کنند که تلخی دهان را هم کاهش می‌دهد.

تشخیص رفلاکس معده چگونه انجام می شود؟

روش‌های زیر برای شناسایی و تشخیص این بیماری توصیه می‌شوند:

  • تست‌های آزمایشگاهی
  • آندوسکوپی
  • آزمایش دستگاه گوارش فوقانی
  • آزمایش مانومتری و امپدانس مری
  • آزمایش پروب اسید سرپایی
  • عکس‌برداری با اشعه ایکس.

این مشکل و معضل برگشتن اسید معده به مری را می‌توان با کمک دارو کنترل و درمان کرد. نخستین گام برای درمان رفلاکس معده تغییر سبک و عادات زندگی و رژیم غذایی است. پرخوری و چاقی یکی از علل اصلی این بیماری هستند. بهتر است توجه بیشتری به خوراکی‌ها و نوشیدنی‌های مصرفی‌تان داشته‌باشید تا دچار بیماری بازگشت اسید معده به مری نشوید.

در رفلاکس معده خفیف، بیماری معمولاً کوتاه‌مدت است و زود برطرف و درمان می‌شود، اما گاهی هم به حالت مزمن درآمده و مدت‌های طولانی با بیمار باقی می‌ماند. دارو درمانی یا پرهیز غذایی از جمله روش‌های متداول درمان رفلاکس معده هستند.

اگر داروهای خانگی و روش‌های طب سنتی برای درمان ریفلاکس معده جوابگو نبود، باید به سراغ درمان دارویی رفت. داروهای معده انواع مختلفی دارند و از بسیاری از آنها می‌توان برای درمان رفلاکس اسید معده هم استفاده کرد. برخی از داروهای رفلاکس معده عبارت‌اند از:

  • قرص فاموتیدین
  • امپرازول
  • پنتوپرازول
  • سایمتیدین
  • رابپرازول
  • لانسوپرازول

درمان خانگی رفلاکس معده چیست؟

برای درمان مشکل اسید معده می‌توانید از روش‌های خانگی استفاده کنید. البته که برای درمان رفلاکس معمولا از روش‌های درمانی خانگی و طب سنتی استفاده می‌شوند و در صورتیکه بیمار جواب نگیرد، از روش‌های دارویی و پزشکی کمک می‌گیرد. هنگامی که شما می‌بینید که روش‌های خانگی تاثیرگذار هستند، بهتر است که همین روش‌ها را در سبک زندگی خود جای دهید و از روش‌های دارویی تا جایی که می‌توانید پرهیز کنید. اما این روش‌های خانگی چه هستند؟ در ادامه به برخی از این روش‌ها اشاره کرده‌ایم.

پیشگیری؛ برای رفلاکس معده چی خوبه؟

پیشگیری از رفلاکس معده کار سختی نیست و تنها با چند روش ساده می‌توانید از بروز این مشکل آزاردهنده جلوگیری کنید:

  • بلافاصله بعد از غذا دراز نکشید: دراز کشیدن بلافاصله بعد از صرف غذا باعث می‌شود که شیره معده به مری برگردد و چنین مشکلی ایجاد می‌شود. معده حداقل ۲ تا ۳ ساعت برای گوارش غذا زمان نیاز دارد.
  • از مصرف غذاهای ترش پرهیز کنید. اسیدیته بالا در خوراکی‌های ترش با اسیده معده ترکیب شده و محیط معده اسیدی‌تر می‌شود. نتیجه آن هم رفلاکس یا زخم معده است.
  • از عوامل ایجاد رفلاکس اسید معده دوری کنید؛ مثل سیگار کشیدن، مصرف الکل، نوشابه و نوشیدنی‌های گازدار، قهوه، شکلات، مرکبات، سرخ‌کردنی‌ها، سیر و پیاز، و غذاهای تند و پرادویه.
  • از پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان پرهیز کنید. پوشیدن لباس‌های تنگ روی اندام داخلی بدن از جمله معده فشار وارد می‌کند و ممکن است باعث رفلاکس معده شود.
  • از چاقی بپرهیزید.

تفاوت سوزش سر دل و رفلاکس معده چیست؟

تفاوت سوزش سر دل و رفلاکس معده در این است که سوزش سر دل که زیر قفسه سینه احساس می‌شود بیشتر از آنچه که بیماری باشد، نشانه بیماری است. اما رفلاکس معده بیماری است که به مری آسیب می‌زند و سوزش سر دل یا سوزش معده از نشانه‌های شایع آن محسوب می‌شود. معمولاً بعد از پرخوری یا خوردن غذای تند گاهی احساس سوزش سر دل داریم، اما اگر سوزش معده به خاطر برگشت اسید معده به مری یا همان رفلاکس باشد آن وقت یعنی به بیماری رفلاکس معده مبتلا هستیم. یادتان باشد که سوزش دل لزوماً همیشه به‌ خاطر رفلاکس نیست، گاهی بیماری‌های دیگری هم باعث ایجاد احساس سوزش سر دل می‌شوند.

اگر رفلاکس معده و مری به موقع درمان نشود، ممکن است که بعد از مدتی بافت دستگاه گوارش دستخوش تغییر شود و بافت به مرور زمان سرطانی شود.

آیا رفلاکس معده خطرناک است؟

پرسشی که معمولاً مبتلایان به درد معده آن را مطرح می‌کنند. علائم خطرناک ریفلاکس معده در افراد مختلف فرق می‌کنند و به ‌طور کلی بهترین و راحت‌ترین راه برای مبتلایان به بیماری رفلاکس معده پرهیز از عوامل تحریک‌کننده معده است. تفاوت واکنش‌های بدنی باعث می‌شود که رفلاکس معده در برخی عوارض جدی نداشته‌باشد و در عده‌ای هم عوارض خطرناکی ایجاد کند، مانند ازوفاژیت که باعث سوزش سر دل، درد قفسه سینه و بلع دشوار می‌شود. عدم درمان ازوفاژیت مزمن خطر ابتلا به سرطان مری را افزایش می‌دهد. مری بارت، آسپیراسیون ریوی، تنگی مری و زخم‌های مری از دیگر عوارض ناشی از خطرناک بودن این مشکل هستند.

رفلاکس معده و سرطان

اگر رفلاکس معده و مری به موقع درمان نشود، ممکن است که بعد از مدتی بافت دستگاه گوارش دستخوش تغییر شود و بافت به مرور زمان سرطانی شود. بنابراین رفلاکس مزمن حتما باید تحت درمان پزشکی قرار بگیرد.

علائم رفلاکس معدهعلت رفلاکس معده
نفخ و آروغمشکلات پزشکی
سرفه خشکضعف ماهیچه‌های مری
احساس سیریمصرف غذاهای تند
بوی بدن دهانمصرف نوشیدنی‌های کربناته
ترش کردنپرخوری
سوءهاضمهمصرف غذاهای چرب