حساسیت فصلی که به آن تب یونجه هم می‌گویند، مشکل شایعی است که علائم شبیه سرماخوردگی ایجاد می‌کند و به عطسه، آبریزش بینی و خارش چشم منجر میشود. این عارضه در اثر واکنش آلرژیک به یک ماده بی‌ضرر در فضای باز یا داخل خانه ایجاد میشود. چرا که بدن آن ماده را به اشتباه مضر تشخیص می‌دهد.
گاهی‌اوقات نشانه‌های آلرژی فصلی برای چند سال از بین می‌روند و بعد از سال‌ها دوباره ظاهر می‌شوند. این بیماری عملکرد شما را در مدرسه یا محل کار تحت تاثیر قرار می‌دهد و زندگی‌تان را مختل می‌کند.
آلرژی فصلی چیست؟
به واکنش سیستم ایمنی بدن به مواد آلرژی‌زا که در زمان‌های خاصی از سال رخ می‌دهد، حساسیت فصلی می‌گویند. مواد آلرژی‌زا معمولا شامل گرده گیاهان، مایت‌های گردوغبار، اسپور قارچ‌ها یا کپک‌ها و شوره حیوانات خانگی هستند.
علائم آلرژی می‌تواند به طور مداوم یا فقط در بعضی از فصول سال مشاهده شود. در ادامه وقوع آلرژی در فصول مختلف سال را بررسی می‌کنیم.
۱. حساسیت فصلی بهار
علائم حساسیت فصلی بهار به علف‌های تازه چیده‌شده، درختان و گل‌های تازه‌شکفته و گرده علف‌های هرز مرتبط است. رینیت آلرژیک اصطلاح پزشکی برای آلرژی‌ای است که نه تنها در بهار، بلکه در طول تابستان و پاییز هم رخ می‌دهد.
در فصل بهار که درختان شکوفه می‌دهند، علائم آلرژی ظاهر میشود.
۲. حساسیت فصلی تابستان
آلرژی فصلی تابستان به علت گرده‌افشانی گیاهان که معمولا در اواخر فصل بهار و ابتدای تابستان انجام میشود، رخ می‌دهد. از گیاهان حساسیت‌زای این فصل می‌توان به بومادران، چمن‌ها و علف‌های هرز اشاره کرد.
آلودگی هوا و وجود آلاینده‌های محیطی هم عامل دیگر است که می‌تواند در فصل تابستان به آلرژی منجر شود. فضاهای گرم و مرطوب هم همیشه بهترین مکان برای رشد باکتری‌ها، قارچ‌ها و سایر مواد حساسیت‌زا هستند. این مشکل که در فصل تابستان به دلیل گرم شدن هوا رخ می‌دهد، باعث ایجاد آلرژی میشود.
۳. آلرژی فصلی پاییز
با آغاز فصل پاییز، حساسیت‌های مربوط به این فصل هم شروع می‌شوند. آلرژی به این فصل با علائمی چون خارش، خشکی پوست، اگزما، مشکلات ریوی و تنفسی، التهاب گلو و… همراه است. مصرف داروهای ضد حساسیت، شستن مکرر دست‌ها، استفاده از ماسک در زمان بیرون رفتن از خانه و جارو کشیدن محل زندگی به کنترل علائم آلرژی کمک می‌کند.
۴. آلرژی فصلی زمستان
بسیاری از مردم فکر می‌کنند با سرد شدن هوا به تدریج آلرژی فصلی به پایان می‌رسد و جای خود را به سرماخوردگی می‌دهد. اما این باور نادرست است. چرا که آلرژی در فصل زمستان هم وجود دارد، اما اغلب با سرماخوردگی اشتباه گرفته میشود.
در فصل زمستان، پرز لباس‌های ضخیم و پشمی، گردوغبار، آلودگی هوا، افزایش رطوبت محیط و رشد قارچ می‌تواند باعث آلرژی شود. برای پیشگیری از حساسیت‌های این فصل بهتر است از مرطوب ماندن محیط یا نشت آب در قسمت‌های مختلف خانه جلوگیری کنید. همچنین محیط‌های مرطوب مانند حمام و سرویس بهداشتی را ضد عفونی کنید و در صورت لزوم، داروی ضد حساسیت بخورید.
آلرژی فصلی با علائم مختلفی مثل عطسه و سرفه همراه است.
علائم آلرژی فصلی
بعضی از علائم تب یونجه شباهت زیادی به سرماخوردگی و عفونت سینوسی دارند. اما این بیماری‌های عفونی بسیار سریع‌تر از آلرژی فصلی از بین می‌روند. علائم حساسیت و آلرژی فصلی تا زمانی که گرده در حالت سکون قرار نگیرد یا ماده آلرژی‌زا از بین نرود، پابرجا است. از رایج‌ترین علائم آلرژی در بزرگسالان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عطسه
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- آبریزش چشم یا خارش و قرمزی آن
- سرفه
- خارش بینی، دهان یا گلو
- تورم یا کبودی پوست زیر چشم
- خستگی (به دلیل کمبود خواب)
آلرژی فصلی در کودکان
گاهی‌اوقات کودکان هم مثل بزرگسالان دچار تب یونجه می‌شوند. حساسیت فصلی چشم، بینی و گلوی کودکان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و باعث عطسه، سرفه و آبریزش میشود. این علائم معمولا در فصل بهار و پاییز رخ می‌دهند.
آلرژی فصلی در کودکان با چند اقدام خاص قابل درمان است، مهمترین اقدام یافتن ماده حساسیت‌زا است که با شناخت آن می‌توان به راحتی با علائم آزاردهنده مقابله کرد. برای شناسایی ماده آلرژی‌زا و دریافت داروی مناسب باید از متخصص اطفال کمک بگیرید.
عوارض آلرژی فصلی؛ حساسیت فصلی باعث چه میشود؟
بی‌توجهی به آلرژی فصلی باعث بدتر شدن علائم آن و وقفه در فعالیت‌های روزمره میشود؛ حتی می‌تواند حملات آسم را در بعضی از افراد تحریک کند. تقریبا ۸۰ درصد افراد مبتلا به آسم از آلرژی فصلی رنج می‌برند. همان گرده‌ها و آلرژن‌هایی که باعث علائم آلرژی فصلی می‌شوند، می‌توانند در بروز علائم آسم (مثل خس‌خس و تنگی نفس) هم نقش داشته باشند.
سایر عوارض حساسیت فصلی عبارت‌اند از:
- کاهش کیفیت زندگی و کاهش بازدهی در محل کار یا مدرسه
- مختل شدن خواب و خستگی
- افزایش خطر ابتلا به سینوزیت
- عفونت گوش میانی (در کودکان)
راه‌های تشخیص آلرژی فصلی
اگر فکر می‌کنید به آلرژی فصلی مبتلا هستید، به متخصص آسم و آلرژی مراجعه کنید. پزشک با روش‌های زیر می‌تواند علت مشکل شما را تشخیص دهد:
- بررسی تاریخچه پزشکی و علائمی که تجربه می‌کنید
- معاینه بدنی
- تست پریک یا خراش پوستی (پزشک روی پوست خراش کوچکی ایجاد می‌کند تا ماده آلرژی‌زا بتواند به آن نفوذ کند.)
- آزمایش خون (برای اندازه‌گیری ایمونوگلوبولین E یا آنتی‌بادی ایجادکننده آلرژی انجام میشود.)
درمان حساسیت فصلی؛ برای آلرژی فصلی چی خوبه؟
پیدا کردن ماده آلرژی‌زا مهمترین بخش درمان حساسیت فصلی است. چرا که باید تماس با آن ماده را محدود کنید. علاوه بر این، از داروهای خوراکی و استنشاقی می‌توان برای کنترل علائم آلرژی استفاده کرد. علائم خفیف با داروهای بدون نسخه (OTC) برطرف می‌شوند. اما برای درمان علائم شدید باید از داروهای تجویزشده توسط پزشک استفاده کنید.
۱. بهترین قرص
- آنتی‌هیستامین‌ها مثل لوراتادین، ستیریزین و فکسوفنادین
- داروهای ضد احتقان مانند سودوافدرین
- داروهای مهارکننده لکوترین مثل مونته‌لوکاست (لکوترین یک ماده شیمیایی است که باعث علائم آلرژی میشود.)
- کورتیکواستروئیدها مثل پردنیزون
آنتی‌هیستامین‌ها به تسکین علائم آلرژی کمک می‌کنند.
۲. درمان خانگی
برای کنترل علائم آلرژی فصلی توصیه میشود:
- در و پنجرههای محل زندگی خود را ببندید.
- لباس‌های شسته‌شده را در فضای باز آویزان نکنید. چون گرده‌ها به آن‌ها می‌چسبند.
- تا حد امکان مدت زمان کمتری را در خارج از خانه سپری کنید.
- هر زمان که از منزل خارج می‌شوید، از ماسک استفاده کنید.
- از هر گونه دود و گردوغبار دوری کنید.
- غذاهای سالم و مغذی بخورید.
غذاها و ادویه‌های زیر باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شوند و به بهبود علائم آلرژی فصلی کمک می‌کنند:
- زنجبیل
- مرکبات
- زردچوبه
- گوجه‌فرنگی
- ماهی‌های چرب مثل سالمون
- پیاز
